Hebben wetenschappers het altijd bij het rechte eind? Nee hoor, soms zitten ze er helemaal naast.
Neem nu de tekst op het schrijfplankje van Tolsum, dat in 1914 bij opgravingen in dat Friese plaatsje gevonden werd. Dat is een soort houten plaatje waarin met een soort griffel een tekst was gekrast. De Romeinen gebruikten dit soort plankjes heel vaak, ook voor het vastleggen van afspraken. Het plankje is het oudste geschreven ‘document’ dat ooit in Nederland gevonden is. De tekst die erop staat is in het Latijn. Maar wat betekent die tekst eigenlijk?
In 1917 kwam een bekende hoogleraar met een verklaring. Het zou gaan om een koopcontract tussen een Romein en een Fries uit het jaar 116 van onze jaartelling. Wat was er in de verkoop? Een koe.
Hier bleek later weinig van te kloppen. Verschillende wetenschappers kwamen met andere theorieën voor de dag, en pas tien jaar geleden werd de tekst definitief ontcijferd: het schrijfplankje van Tolsum is een schuldverklaring voor de aankoop van een slaaf. En het dateert niet uit het jaar 116, maar uit het jaar 29.
Vragen en opdrachten
Doe opdracht 1 eerst zelfstandig en vergelijk je antwoorden daarna met die van een klasgenoot.
1 Maak een ander woord door de helft van de letters te veranderen.
- huis
- varken
- minister
Lees de tekst. Beantwoord de vragen 2a en 2b eerst voor jezelf en bespreek de antwoorden daarna in de klas.
2a In de nieuwe vertaling zijn niet alleen maar een paar woorden anders vertaald dan in de oude, maar de hele inhoud blijkt anders dan men eerder dacht. Leg in je eigen woorden uit hoe het kan dat de nieuwe vertaling zo sterk verschilt van de oude.
2b Lijkt het jou leuk werk om oude teksten te vertalen? Licht je antwoord toe.
Kijk voor de antwoorden in TLPST nr. 70
Bron: TLPST nr. 70
Wil je meer weten over onze methode Nieuw Nederlands?