Heb je het al gehoord van de oude mensen en de dingen die voorbijgaan? In de tijd 
van het Romeinse Rijk werden de mensen gemiddeld 22 jaar oud. In 1900 was de levensverwachting verdubbeld tot 44 jaar. In 1960 was dat ruim 73 jaar. En wetenschappers voorspellen dat baby’s die in 2050 geboren worden gemiddeld meer dan 100 jaar zullen leven.
Dat heeft gevolgen voor de woorden waarmee we over oudere mensen spreken. ‘Grootvader’ en ‘grootmoeder’, zo noemen we oudere familieleden al lang niet meer – dat klinkt ouderwets. Doe maar ‘oma’ en ‘opa’.
Maar nu duikt er een nieuw probleem op: een aantal van die krasse knarren vindt ‘opa’ en ‘oma’ niet meer van deze tijd. Want een fitte negentiger wil geen sukkelig oud ‘opaatje’ of ‘omaatje’ genoemd worden. Ook ‘opoe’ en ‘omoe’ kunnen op weinig goedkeuring rekenen, want ‘dat klinkt bijna alsof je al in het graf ligt’.
De taalschrijver Wim Daniëls ging op zoek naar alternatieve benamingen voor ‘opa’ en ‘oma’. Uit zijn zoektocht op Twitter kwamen onder meer: ‘vipa’ en ‘vima’, ‘papapa’, ‘pamama’, ‘mapapa’ en ‘mamama’.
Eensgezindheid werd niet bereikt. Zijn er nog betere namen? Als een ouderling met kennis van zaken besluit Daniëls: ‘Wat dacht je anders van ‘oppashulp’, ‘klushulp’, ‘taxihulp’ en ‘logeerhulp’?’
Vragen en opdrachten
Beantwoord de vragen 1a en 1b eerst voor jezelf en bespreek je antwoord daarna in de klas.
1a Heb jij een opa en/of een oma? Zo ja, hoe noem je hem of haar?
1b Noem je wel eens iemand opa of oma die eigenlijk niet jouw opa of oma is? Zo ja, waarom?
1c In de tekst en in het artikel wordt een aantal voorbeelden genoemd van meer eigentijdse woorden voor opa en oma. Zit er een woord tussen dat jij zou willen gebruiken? Welk woord is dat? Licht je antwoord toe.
Beantwoord vraag 2 samen met een klasgenoot en bespreek jullie antwoord daarna in de klas.
2 Bedenk zelf een modern woord voor zowel een kwieke opa als een fitte oma. Welke woorden krijgen bij de klassikale bespreking de meeste stemmen?
Kijk voor de antwoorden in TLPST nr. 77 
Bron: TLPST nr. 77
Wil je meer weten over onze methode Nieuw Nederlands?
Naar de website
TLPST is een maandelijkse lesbrief van
Nieuw Nederlands en Genootschap Onze Taal.