Oververhitting en prestaties

Het gebeurt bijna elke zomer. Een ouder doet snel een boodschap en laat zijn kind in de auto achter, het raampje op een kier. Op 16 juli 2019 ging het bijna mis. Bij een temperatuur van 40 °C raakte het kind binnen een kwartier bevangen door de hitte, was niet goed aanspreekbaar en had vertraagde reacties.
Zelfs goed getrainde mensen kunnen oververhit raken. Om te voorkomen dat topatleten op de komende Olympische spelen naast de medailles grijpen, krijgen zij een persoonlijk hitteprofiel.

 

Opdrachten

1  Soms moeten mensen presteren bij hoge temperaturen. In 2020 zijn de Olympische Spelen in Tokyo gepland (in verband met de coronacrisis uitgesteld tot 2021). Daar kan het heel warm zijn.

Olympische steden	gemiddelde temperatuur in °C
Tokyo 2020	39
Rio de Janeiro 2016	30
Londen 2012	24
Beijing 2008	37
Athene 2004	35
Sydney 2000	23
Atlanta 1996	35

a   Licht toe dat sporters In Tokyo alleen via hun zweet warmte kunnen kwijtraken.
b  Het Radboudumc test de prestaties van Nederlandse sporters bij 14 °C en bij 32 °C. Bekijk de video Oranje Heren gaan tot het gaatje bij klimaattest! De sporters krijgen een persoonlijk hitteprofiel, waardoor hun medaillekansen vergroten. Licht dat toe.
c  Bij een beweging van spiervezels zijn eiwitten betrokken. Die eiwitten trekken aan elkaar, waardoor de spiervezel beweegt. Om de eiwitten weer van elkaar los te maken is ATP nodig. Soms blijven de eiwitten aan elkaar vastzitten. Dat is kramp. Licht toe dat mensen gemakkelijk kramp krijgen als zij gaan sporten bij hoge temperaturen.

2  Beschrijf twee manieren waarop de menselijk huid opgewekte lichaamswarmte kan afvoeren

3  Bij een hitteberoerte of zonnesteek kan iemand plotseling bleek worden, gaan rillen en stoppen met zweten.
a  Licht bij elk verschijnsel toe waardoor de kerntemperatuur oploopt.
b  Licht toe waardoor de werking van organen als nieren, darmen en hart kan gaan stoppen.

4  Een achtergelaten hond in de auto of koeien in de wei zonder schaduw: de dieren zijn snel oververhit. Honden en koeien hebben geen zweetklieren.
a  Hoe raakt een hond warmte kwijt?
b  Bekijk de video Zo voorkomen boeren oververhitting bij koeien. Licht toe dat zowel staan als sneller ademen de koeien helpt het lichaam te koelen.

 

Bronnen

YouTube: Oranje Heren gaan tot het gaatje bij klimaattest!
RTL Nieuws: Zo voorkomen boeren oververhitting bij koeien

 

Meer weten?

Limburg 24 nieuws: Politie waarschuwt: laat kinderen of dieren niet achter in auto
TNO: Hittestress
Arbo online: Koude drukte over hittestress bij Defensie?
BNNVara: Onderzoek Defensie: grote fouten bij hitteletselincidenten

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (4e editie) 5 havo Hoofdstuk 13 Gaswisseling en uitscheiding en 5 vwo Hoofdstuk 11 Regeling intern milieu.