De Vjosa in Albanië

De Vjosa is een van de laatste wilde rivieren in Europa. De rivier ontspringt in Griekenland en stroomt door Albanië om na 272 kilometer uiteindelijk in zee uit te monden. Op haar weg slingert de rivier door canyons en ongerepte natuurgebieden. De Vjosa is van levensbelang voor bedreigde trekvissen en vogels. Langs de oevers wonen vissers en kleine boeren met een stukje landbouwgrond. De rivier is een geliefde bestemming voor (eco-)toeristen.

Op dit moment vecht de milieubeweging tegen plannen om in deze unieke rivier een reeks dammen te bouwen en met waterkrachtcentrales elektriciteit op te wekken.

De milieuactivisten willen van het stroomgebied van de Vjosa een nationaal park maken. Zij zijn erin geslaagd internationale aandacht voor hun strijd te verwerven, bijvoorbeeld in het Europees Parlement. Een groot deel van de Albanese bevolking is tegen de bouw. Op 25 april zijn er landelijke verkiezingen waarin de kiezers zich kunnen uitspreken.  De belangrijkste vraag in de discussie is wat het belangrijkste is: natuur en milieu of economische ontwikkeling?

Bron: NOS, bewerkt

Opdrachten

1 Lees de tekst, bekijk het filmpje en de kaart uit de Grote Bosatlas over Zuidoost-Europa en eventueel Google Maps (Streetview!).
a Hoe kun je op de kaart en in Google Maps de bovenloop, de middenloop en de benedenloop herkennen?
b In welk gebergte en op welke hoogte ongeveer ontspringt de Vjosa (Vjossës)?
c Leg uit waarom aan de monding van de Vjosa een delta kan ontstaan.
d Hoeveel stroomgebieden kun je bij de bron van de Vjosa herkennen en hoe worden deze van elkaar gescheiden?
e Wat wordt  bedoeld met een wilde rivier en leg dit uit met behulp van het begrip overstromingsvlakte.
f Hoe kun je op de kaart het lengteprofiel van de rivier herkennen?

GB116B Temperatuur en neerslag januari

GB116B Temperatuur en neerslag juli

2 Bekijk de kaarten uit de Grote Bosatlas over de temperatuur en neerslag in het Middellandse Zeegebied.
a Welke buurlanden lijken voor wat betreft de neerslag het meest op Albanië?
b Als je in de droge periode langs de Vjosa loopt kun je dit goed zien. Bewijs dit met twee verschijnselen van de rivier.
c Wat voor soort rivier is de Vjosa?
d Waardoor wordt de hoeveelheid sediment die de Vjosa transporteert bepaald?
e De Vjosa stroomt door canyons. Door welke twee processen zijn deze ontstaan?

GB118A Waterschaarste

GB118B Verwoestijning

3 Bekijk de kaarten uit de Grote Bosatlas over waterschaarste en verwoestijning in het Middellandse Zeegebied.
a Leg uit of Albanië te maken heeft met waterschaarste.
b Geef een fysische en sociaalgeografische verklaring voor het verloop van de netto beschikbare hoeveelheid water tussen nu en 2050.
c Als je de netto beschikbare hoeveelheid water in 2050 van Albanië met Italië vergelijkt, wat valt je dan op? Ga in je antwoord uit van Italië.
d In welke delen van het lengte profiel van de Vjosa is de kwetsbaarheid laag en in welk deel gematigd?

4a Bewoners langs de rivier de Vjosa zijn niet blij met de bouw van dammen. Geef argumenten voor een visser, een boer en een bewoner van een dorp om met de aanleg van de dammen te stoppen.
b De regering stelt dat de elektriciteit die opgewekt wordt met een stuwdam in de Vjosa groene stroom is. Leg uit of dit juist is.
c Welke andere vormen van groene energie kunnen hier ook opgewekt worden? Bewijs dit met een van de kaarten.
d Stel dat jij en je teamgenoten bewoners zijn uit een van de dorpen langs de Vjosa. Op welke manier zouden jullie de regering kunnen overtuigen om te stoppen met de bouw van de dammen?

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in 4 havo/vwo hoofdstuk 4 Wateroverlast, 5 havo hoofdstuk 2 Endogene en exogene processen en 6 vwo hoofdstuk 3 Middellandse Zeegebied.