NU Actueel

  1. Home
  2. /
  3. Vakken
  4. /
  5. Geschiedenis - Bosatlas WO2
  6. /
  7. De Tweede Wereldoorlog in…

De Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië

  • 12 november 2020
  • Niveau: Bovenbouw/Onderbouw
Printen Delen

Dit jaar herdenkt en viert Nederland dat het 75 jaar geleden is dat er in Nederland een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Om hierbij stil te staan is de Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog gemaakt. Deze Bosatlas staat vol met informatie die je kunt gebruiken bij het vak geschiedenis. Daarom hebben we voor jou deze les gemaakt die je zelfstandig kunt doorwerken. Elke maand gedurende het schooljaar 2020-2021 verschijnt er een nieuwe les op Geschiedenis – Bosatlas WO2.

Kenmerkend aspect en historische denkvaardigheid

Deze les is er een uit een serie van 2. In les 1 (deze les) gaat het vooral over de Tweede Wereldoorlog in Indonesië. In les 2 ligt de nadruk op de periode direct na de Tweede Wereldoorlog, de periode waarin de dekolonisatie van Indonesië plaatsvond. Omdat Nederland het gezag over Indië al in de Tweede Wereldoorlog kwijtraakte, wordt in les 1 eerst ingegaan op de oorlog in Indonesië. De opdrachten in deze twee lessen sluiten aan bij het kenmerkend aspect ‘nationalistische bewegingen in kolonies en het streven naar onafhankelijkheid’.
Je oefent in deze les ook je historische denkvaardigheden. Als je met Geschiedeniswerkplaats (GWP) 3e editie werkt, lees dan de beschrijving van de vaardigheden in het Overzicht Vakvaardigheden (voor de onderbouw) achterin je informatieboek. Het nummer van de vaardigheid dat je oefent, staat in de opdracht. Ook als je een ander schoolboek geschiedenis hebt, kun je deze opdrachten maken.

Lesdoel
Als je de opdrachten uit deze lesbrief hebt gemaakt kun je:

  • … uitleggen waarom Japanners verschillende groepen in Nederlands-Indië op verschillende manieren behandelden.
  • … uitleggen welk motief Soekarno had om samenwerking met Japan te stimuleren.
  • … met voorbeelden uitleggen waarom de afkomst van mensen grotendeels hun kijk op de Japanse bezetting bepaalt.

Opdrachten:

NEDERLANDS-INDIË TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG

Bij opdrachten 1-4 haal je informatie uit teksten. Bij opdracht 3 en 4b moet je je verplaatsen in historische personages. Dat sluit aan bij de vaardigheid ermee rekening houden dat het gedrag van mensen wordt bepaald door hun tijd, plaats en achtergrond (GWP vaardigheid 3 en 11).

1. Lees in bron 1 de inleiding en bron 1b de tekst  Japan en de Indonesiërs (BWO2, blz. 56).

  1. Bedenk waarom Nederlanders (in Indië) de Japanse verovering van Nederlands-Indië in maart 1942 als schokkend hebben ervaren.
    Ga in je antwoord in op de manier waarop de meeste Nederlanders zichzelf en Japan zagen.
  2. Hoe reageerden de meeste Indonesiërs op de Japanse verovering van Nederlands-Indië in maart 1942?

2. Lees bron 2 Nederlanders opgesloten (BWO 2, blz. 57).

  1. Hoe werden Europeanen en een deel van de mensen van Nederlands-Indische afkomst behandeld door de Japanners?
  2. Behalve staatsburgers van bevriende en neutrale naties bleef een klein aantal Nederlanders (Nipponwerkers) op vrije voeten. Bedenk hiervoor een verklaring en schrijf deze op.

3. Je hebt in bron 1 gelezen dat Japan probeerde Indonesiërs te laten werken voor de oorlogsindustrie. Soekarno stimuleerde dit. Wat had dit te maken met het nationalisme?

Doe het zo:

Soekarno stimuleerde Indonesiërs om te werken voor de Japanners, omdat (geef uitleg)… Dat past bij het nationalisme, omdat (geef uitleg)…

 

Bron 1 Inleiding
Bron 1a Romoesja’s
Bron 1b Japan en de Indonesiërs

 

Bron 2 Nederlanders opgesloten

4. Bestudeer de afbeeldingen van bron 3 Birma-Siamspoorlijn en bron 4 Pakanbaroespoorlijn op Sumatra (BWO2, blz. 57). Lees ook de toelichting. Bestudeer ook bron 1a Romoesja’s.

  1. De Japanners lieten dwangarbeiders spoorlijnen aanleggen door moeilijk begaanbaar gebied. Gebruik de leestekst. Hoe lang is de Birma-Siamspoorlijn?
  2. Gebruik de schaalstok bij bron 4. Hoe lang is de Pakanbaroespoorlijn ongeveer?
  3. Hoeveel mensen zijn in totaal overleden tijdens de aanleg van beide spoorlijnen? Hoeveel mensen zijn dat gemiddeld per kilometer spoor?
  4. Wat valt je op als je let op de afkomst van de dwangarbeiders?
  5. Bij opdracht 3 heb je gezien dat Soekarno Indonesiërs had gestimuleerd om voor Japanners te werken. Veel zogenoemde romoesja’s deden dat. Zij deden loodzwaar lichamelijk werk voor de Japanners. Beargumenteer hoe dat de kijk van de romoesja’s op de Japanners en Soekarno zal hebben veranderd.

Bron 3 Birma-Siamspoorlijn en Bron 4 Pakanbaroespoorlijn op Sumatra

 

Meer informatie?

Wil je meer weten over onze geschiedenismethode Geschiedeniswerkplaats?

Naar website

Antwoorden les – De Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië