Herdenking 75 jaar Tweede Wereldoorlog

Dit jaar herdenkt en viert Nederland dat het 75 jaar geleden is dat er in Nederland een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Het hoogtepunt van de bijzondere herdenkingen en vieringen zou plaatsvinden op 4 en 5 mei 2020. Door de coronacrisis moesten deze bijeenkomsten worden aangepast. Lessen over de Tweede Wereldoorlog zullen er dit jaar daardoor ook anders uitzien. Daarom hebben we voor jou een les gemaakt die je zelfstandig kunt doorwerken. Je werkt hiervoor met materiaal uit de Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog die in het kader van 75 jaar Bevrijding is gemaakt. Ook gebruik je voor deze les de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

In deze les leer je meer over het herdenken van de Tweede Wereldoorlog in Nederland.
Je oefent in deze les je historische denkvaardigheden. Als je met Geschiedeniswerkplaats (GWP) werkt, lees dan de beschrijving van de vaardigheden in het Overzicht Vakvaardigheden achterin je informatieboek. Het nummer van de vaardigheid dat je oefent, staat in de opdracht. Ook als je een ander schoolboek geschiedenis hebt, kun je deze opdrachten maken.

Opdrachten:

1. In deze opdracht neem je een beargumenteerd standpunt in (GWP vaardigheid 15), trek je conclusies (GWP vaardigheid 14) en kijk je naar soorten oorzaken en gevolgen (GWP vaardigheid 9).

Lees de tekst hierboven (Inleiding).

1. Welke manieren om te herdenken worden genoemd?
2. Welke manieren om te vieren worden genoemd?
3. Gebruik figuur 1. Welk museum van de Museum Stichting Musea en Herinneringscentra ‘40-‘45 heb jij wel eens bezocht?
4. Leg met argumenten uit wat je vond van het bezoek.
5. Gebruik figuur 2.Welke conclusie kun je trekken over het aantal jongeren dat oorlogsmusea en -herinneringscentra bezocht in 2017-2018?
6. Welk gevolg kan dat op langere termijn hebben voor de herinnering aan de oorlog? Leg je antwoord uit.

 

2. In deze opdracht haal je informatie uit bronnen (GWP vaardigheid 3).

Er zijn in Nederland veel oorlogsmonumenten. Bestudeer Figuur 3 en Figuur 4.

 

Lees de zinnen (1-6). Noteer de juiste jaartallen of woorden.

1. De meeste oorlogsmonumenten zijn opgericht in de jaren … .
2. De minste oorlogsmonumenten zijn opgericht in de jaren … .
3. In de periode 1980-1999 neemt de belangstelling voor oorlogsmonumenten opnieuw af / toe.
4. Sinds 2000 neemt de belangstelling voor oorlogsmonumenten weer af / toe.
5. In de periode voor 1950 werden naast de categorie overig vooral … en … herdacht.
6. In de periode 2010-2019 werden de meeste oorlogsmonumenten opgericht om … te herdenken.

3. In deze opdracht haal je informatie uit bronnen (GWP vaardigheid 3).

Lees bron 5.

Bron 5 De Holocaust herdacht Tot halverwege de jaren 1960 staat in het nationale beeld van de oorlog vooral de grote rol van de verzetshelden centraal. Pas na het proces tegen oorlogsmisdadiger Adolf Eichmann (1961) en het boek Ondergang van Jacques Presser over de Jodenvervolging (1965) komt hier verandering in. Het brede publiek gaat kritischer kijken naar het gedrag van autoriteiten en burgers tijdens de oorlog. Ook komt er meer aandacht voor groepen die zwaar onder het naziregime hebben geleden, zoals Joden, Roma en Sinti.

Leg uit of je deze verandering kunt terugzien in Figuur 3 bij opdracht 2 (hierboven). Leg dit uit met een bronelement.
Doe het zo: Aan de monumenten is (kies:) wel / niet te zien dat er in de jaren 1960 veel meer aandacht kwam voor vervolgingsslachtoffers, want in figuur 3 zie je … (vul aan).

 

4. In deze opdracht kijk je naar verandering en continuïteit (vaardigheid 8).

Lees de tekst bij Figuur 6 en Figuur 7.
Noem twee veranderingen in de Dodenherdenking. Leg uit of dit langzame of snelle veranderingen waren.

 

5. In deze opdracht neem je een standpunt in dat je met argumenten uitlegt (GWP vaardigheid 15).

De Nationale Herdenking vindt pas sinds 1988 plaats om 20 uur bij het Monument op de Dam. Vanaf dat jaar wordt deze herdenking uitgezonden op de televisie. (De herdenking op de Dam was er wel al eerder op een ander tijdstip). Voor 1988 was de herdenking op de Waalsdorpervlakte bij de grote Bourdonklok op televisie en radio te volgen. 

Gebruik de informatie bij Figuur 8 en Figuur 9.
Leg met argumenten uit welke herdenkingsplek jou het meeste aanspreekt.
Doe het zo: De herdenking bij (kies:) de Dam / de Waalsdorpervlakte spreekt mij het meeste aan, want … (maak de zin af).

 

6. In deze opdracht kijk je wat het verleden te maken heeft met het heden en eigen leven (GWP vaardigheid 13).

In 2020 gaan de activiteiten rond 75 jaar bevrijding door in aangepaste vorm.

1. Hoe worden herdenkingen op 4 mei en de festiviteiten op 5 mei dit jaar vormgegeven?
2. Welke nieuwe vormen van herdenken en vieren spreken jou aan? Leg uit met argumenten.
3. Weet jij zelf nog een nieuwe manier om stil te staan bij Dodenherdenking en Bevrijdingsdag?

Meer informatie?

• 4en5mei.nl: De geschiedenis van 4 mei
• 4en5mei.nl: De geschiedenis van 5 mei
• nporadio1.nl: Interview met Gerdi verbeet iver 4 en 5 mei met coronamaatregelen
• 4en5mei.nl: Herdenken in 2020

Wil je meer weten over onze geschiedenismethode Geschiedeniswerkplaats?

Naar website

 

Antwoorden les 75 WOII