Zomers: natter én droger

Zomers: natter én droger

De aanhoudende regen in Zuid-Duitsland blijft tot problemen leiden. Verschillende dorpen aan de oevers van de rivieren de Donau en de Schmutter in Zuid-Duitsland worden de komende uren geëvacueerd. Volgens de lokale autoriteiten stijgt het waterpeil in de rivieren nog steeds. In meerdere gemeenten in Beieren geldt de noodtoestand. Bij Ebersbach an der Fils brak een geluidswal door waardoor een snelweg overstroomde.
Door het hoge water in Duitsland stijgt het water in de Nederlandse rivieren. Campings in de uiterwaarden moeten worden ontruimd.
“Het is soppen, laarzen aan”, zegt de eigenaar van camping Nieuw Romalo in Voorthuizen op de Veluwe. “Zo hebben we het in dertig jaar tijd nog niet gehad.”

Voorbeelden waaruit blijkt dat door klimaatverandering de Nederlandse en Duitse lentes en zomers grilliger worden. Periodes zonder regen zullen in de toekomst langer aanhouden. Door de hogere temperaturen drogen bodem en planten bovendien sneller uit. Maar áls het regent, valt er vaak meer regen in een korte tijd. Zomerse dagen met meer dan 25 millimeter zijn in de afgelopen tientallen jaren verdubbeld volgens het KNMI. En dat geldt ook voor dagen met meer dan 35 millimeter neerslag. Voor Nederland zijn dat zeer extreme hoeveelheden. Het is zo dat een vaste plek in Nederland nu gemiddeld eens in de twee jaar te maken krijgt met 35 millimeter zomerneerslag. Een extreme stortbui van zo’n 60 millimeter in één uur treedt inmiddels een keer per jaar ergens in Nederland op. Dat gebeurde dit jaar al in de Friese plaats Buitenpost. In mei viel daar door een wolkbreuk binnen een uur mogelijk meer dan 100 millimeter neerslag.

Het Zuid-Limburgse Noorbeek was in mei de natste plek van Nederland. Er viel totaal 228 millimeter, ruim vier keer de maandgemiddelde neerslag. De toename van stortbuien leidt er juist tot verdroging van het landschap. De beek de Noor krijgt in korte tijd grotere hoeveelheden water te verstouwen. Meer dan deze aankan. Door het kolkende water slijt de bedding steeds dieper uit. Als vervolgens de zon doorbreekt en het wekenlang heet is, blijft het landschap achter met een ’te diepe’ beek. Daardoor wordt het grondwater sneller afgevoerd en gaat lager staan. Zo droogt het landschap verder uit.

Bron: NOS, bewerkt

Opdrachten bovenbouw vmbo

1 Lees de tekst en bekijk het filmpje.
a Uit welke voorbeelden blijkt dat door klimaatverandering de zomers grilliger worden?
b Heeft de grote hoeveelheid regen in Zuid-Duitsland gevolgen voor het debiet in de Nederlandse rivieren? Licht je antwoord toe.
c Leg uit dat de toename van stortbuien juist tot verdroging van het landschap leidt bij Noorbeek.
d Een ander gevolg van meer stortbuien is bodemerosie. Waarom zal juist in het gebied rondom Noorbeek bodemerosie kunnen optreden? Tip: waar in Nederland ligt Noorbeek?

2 Gebruik de kaarten van GB33 over het klimaat in Nederland.
a Welke twee kaarten laten zien dat het klimaat in Nederland natter is geworden?
b Gebruik kaart GB33I. De waterbalans in Nederland is positief. Wat wordt hiermee bedoeld?
c In de maanden april t/m augustus is er volgens GB33I sprake van een neerslagtekort. Toch is er in die periode geen watertekort in Nederland. Leg dit uit.
d Niet alleen de neerslag in de waterbalans verandert. Klimaatverandering heeft ook invloed op de verdamping. Leg uit welke invloed klimaatverandering heeft op de verdamping in Nederland.

3a Ga naar de site van het KNMI. Zoek de dagelijkse neerslag op van 21 mei 2024.
Hoeveel neerslag viel er volgens deze kaart in de Friese plaats Buitenpost? Gebruik eventueel de atlas.
b Zoek de dagelijkse neerslag op van 22 mei 2024.
Waarom laat deze kaart goed zien dat de lentes en de zomers grilliger worden?
c Bekijk het maandoverzicht van de neerslag in mei 2024 in De Bilt.
Op welke dag had De Bilt het meest last van stortbuien? Tip: stortbuien geven veel neerslag in een korte tijd.
d Vooral steden krijgen vaker last van stortbuien. Geef een voorbeeld van klimaatadaptatie om de overlast van stortbuien in de stad te verkleinen.

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 4, hoofdstuk 1, Weer en klimaat en in deel 4, hoofdstuk 3 Water