Zomers: natter én droger

Zomers: natter én droger

De aanhoudende regen in Zuid-Duitsland blijft tot problemen leiden. Verschillende dorpen aan de oevers van de rivieren de Donau en de Schmutter in Zuid-Duitsland worden de komende uren geëvacueerd. Volgens de lokale autoriteiten stijgt het waterpeil in de rivieren nog steeds. In meerdere gemeenten in Beieren geldt de noodtoestand. Bij Ebersbach an der Fils brak een geluidswal door waardoor een snelweg overstroomde.
Door het hoge water in Duitsland stijgt het water in de Nederlandse rivieren. Campings in de uiterwaarden moeten worden ontruimd.
“Het is soppen, laarzen aan”, zegt de eigenaar van camping Nieuw Romalo in Voorthuizen op de Veluwe. “Zo hebben we het in dertig jaar tijd nog niet gehad.”

Voorbeelden waaruit blijkt dat door klimaatverandering de Nederlandse en Duitse lentes en zomers grilliger worden. Periodes zonder regen zullen in de toekomst langer aanhouden. Door de hogere temperaturen drogen bodem en planten bovendien sneller uit. Maar áls het regent, valt er vaak meer regen in een korte tijd. Zomerse dagen met meer dan 25 millimeter zijn in de afgelopen tientallen jaren verdubbeld volgens het KNMI. En dat geldt ook voor dagen met meer dan 35 millimeter neerslag. Voor Nederland zijn dat zeer extreme hoeveelheden. Het is zo dat een vaste plek in Nederland nu gemiddeld eens in de twee jaar te maken krijgt met 35 millimeter zomerneerslag. Een extreme stortbui van zo’n 60 millimeter in één uur treedt inmiddels een keer per jaar ergens in Nederland op. Dat gebeurde dit jaar al in de Friese plaats Buitenpost. In mei viel daar door een wolkbreuk binnen een uur mogelijk meer dan 100 millimeter neerslag.

Het Zuid-Limburgse Noorbeek was in mei de natste plek van Nederland. Er viel totaal 228 millimeter, ruim vier keer de maandgemiddelde neerslag. De toename van stortbuien leidt er juist tot verdroging van het landschap. De beek de Noor krijgt in korte tijd grotere hoeveelheden water te verstouwen. Meer dan deze aankan. Door het kolkende water slijt de bedding steeds dieper uit. Als vervolgens de zon doorbreekt en het wekenlang heet is, blijft het landschap achter met een ’te diepe’ beek. Daardoor wordt het grondwater sneller afgevoerd en gaat lager staan. Zo droogt het landschap verder uit.

Bron: NOS, bewerkt

Opdrachten onderbouw

1 Lees de tekst en bekijk het filmpje.
a Uit welke voorbeelden blijkt dat door klimaatverandering de zomers grilliger worden?
b Waarom heeft een grote hoeveelheid regen in Zuid-Duitsland gevolgen voor de waterstand in de Nederlandse rivieren?
c Leg uit dat de toename van stortbuien juist tot verdroging van het landschap leidt bij Noorbeek.

2 Gebruik de kaarten van GB33 over het klimaat in Nederland.
a Gebruik GB33A1 en A2 om te bewijzen dat Nederland natter is geworden.
b Gebruik GB33B1 en B2 om te bewijzen dat Nederland droger is geworden.

3a Welke bewijzen levert het KNMI in de tekst voor de uitspraak: ‘als het regent, valt er vaak meer regen in korte tijd’?
b Ga naar de site van het KNMI. Zoek de dagelijkse neerslag op van 21 mei 2024.
Hoeveel neerslag viel er volgens deze kaart in de Friese plaats Buitenpost? Gebruik eventueel de atlas.
c Zoek de dagelijkse neerslag op van 22 mei 2024.
Waarom laat deze kaart goed zien dat de lentes en de zomers grilliger worden?
d Bekijk het maandoverzicht van de neerslag in mei 2024 in De Bilt.
Wat valt je op als je kijkt naar de hoeveelheid en de duur van de neerslag?

4 Bekijk het kaartje van Nederland.
a Van welk jaar is dit een toekomstverwachting?
b Waaruit blijkt dat de titel van de tekst ook goed bij deze kaart past?
c Leg uit waarom de volgende onderdelen grote gevolgen kunnen hebben voor Nederland:
– zeespiegelstijging
– stijgende gemiddelde temperatuur
– verzilting
– bodemdaling
– tektonische verzakking

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 1, hoofdstuk 3 Klimaat.