Verschillen in aangeboren afweer

Sommige mensen zijn nooit ziek, hebben zelfs nooit koorts of een snotneus. ‘Ik heb een goede weerstand’, zeggen zij. In vergelijking met mensen die wel vaak ziek zijn, hebben gezonde mensen echter niet meer witte bloedcellen. Artsen vragen zich af waar dit verschil dan vandaan komt. Hebben mensen die nooit ziek zijn meer witte bloedcellen van een bepaald type (en minder van een ander type) dan mensen die vaak ziek zijn? Of hebben zij meer of andere bloedeiwitten? Er gebeurt veel onderzoek, maar opgehelderd is het nog niet.

Opdrachten

Bekijk de video ’How the immune system actually works’ van 1.11’ tot 4.20’.
1  Welk type witte bloedcel bestrijdt als eerste de bacteriën die in het lichaam gekomen zijn?

2  Wat triggert de neutrofiele granulocyten om bacteriën te bestrijden?

3  Hoe kunnen complementeiwitten bacteriën doden (zie ook Binas J1)?

Lees RIVM De verschillen in immuunsysteem tussen gezonde en kwetsbare ouderen blootgelegd
4  Noteer drie lichamelijke en/of geestelijke verschillen tussen kwetsbare en gezonde ouderen en een verschil in type witte bloedcellen tussen beide groepen.

5  Binas 84I Uit pluripotente stamcellen ontstaan twee andere typen stamcellen. Noteer twee typen witte bloedcellen die uit lymfoïde stamcellen ontstaan en noteer drie typen witte bloedcellen die uit myeloïde stamcellen ontstaan.

6  Binas 84H Mensen hebben veel neutrofiele granulocyten. De blaasjes in deze cellen kleuren zowel met zure als met basische kleurstoffen. Vandaar de naam neutrofiel.
In het Doetinchemse onderzoek hebben onderzoekers van 289 mensen ouder dan 60 jaar bloed afgenomen en geanalyseerd. Zij telden onder andere de verschillende typen witte bloedcellen (in aantal/µL bloed). Een paar onderzoeksresultaten zijn:

	mannen		vrouwen
	gezond	kwetsbaar	gezond	kwetsbaar
neutrofielen	2447	3374	2315	3294
monocyten	201	251	192	211
lymfocyten	1593	1405	1520	1334
T-cellen	1053	1130	1231	1260
B-cellen	147	132	170	188

Monocyten (deze ontwikkelen zich vaak tot macrofagen, Binas 84I) behoren samen met de neutrofielen tot de myeloïde groep. De andere drie typen witte bloedcellen behoren tot de lymfoïde groep.
Vergelijk de aantallen myeloïde en lymfoïde cellen van zowel mannen als vrouwen met elkaar. Wat valt op?

7  De onderzoekers vonden bij mensen met een kwetsbare gezondheid dat zij al veel jaren daarvoor een verhoogde concentratie van het eiwit CRP (C-reactieve proteïne) in het bloed hadden. De lever maakt dit eiwit bij infecties aan. CRP hecht aan bacteriën, stimuleert het complementsysteem en de productie van cytokinen.
Licht toe dat nauwelijks waarneembare, sluimerende infecties gedurende een (groot) aantal jaren de gezondheid van mensen negatief kunnen beïnvloeden. Bedenk daarbij wat de invloed is van cytokinen op het lichaam.

8  De onderzoekers zeggen dat het goed is om een verschil te maken tussen oudere vrouwen en oudere mannen met betrekking tot hun kwetsbaarheid. Op grond van welk gegeven komen zij tot deze aanbeveling? Ondersteun je antwoord met een berekening van de toename van het aantal neutrofiele granulocyten.

9  De gegevens van de kwetsbare en gezonde mensen zijn gecorrigeerd voor bijvoorbeeld de opleiding van de mensen, hun BMI en of het rokers of niet-rokers zijn. Hoe kunnen deze factoren de aanbevelingen beïnvloeden?

10  Er bestaan verschillende mutaties in het CRP-gen. Licht toe hoe deze mutaties verschillen in afweer tussen mensen kunnen veroorzaken.

 

Bronnen
RIVM De verschillen in immuunsysteem tussen gezonde en kwetsbare ouderen blootgelegd
Kurtsgesagt In a nutshell How the immune system actually works

 

Meer weten?
Leon Samson (proefschrift RUG) Cellular and molecular immune markers of aging and frailty
Wikipedia Neutrofiele granulocyt

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (editie 4 en 4.1) 5 havo H12 Gezondheid en 5 vwo (editie 4.1) H16 Afweer (voor 4e editie: 6 vwo H21 Afweer).