Uitbarsting grootste vulkaan

’s Werelds grootste actieve vulkaan, de Mauna Loa op Hawaï, sputtert sinds een paar dagen golven gloeiende lava en kolommen as en rook uit. Het is de eerste uitbarsting van de vulkaan in 38 jaar op het grootste eiland van de archipel.
De eruptie leidt niet direct tot gevaar voor nabijgelegen woonplaatsen. De Amerikaanse autoriteiten hebben de 200.000 bewoners van het eiland toch opgeroepen om klaar te staan voor een evacuatie.
De uitbarsting begon zondagavond laat nadat er een reeks aardbevingen was waargenomen. Omdat er aardbevingen waren, werd de vulkaan al enige tijd in de gaten gehouden.
Het beeld van een brakende Mauna Loa is voor veel eilandbewoners een nieuwe ervaring. Het aantal bewoners is sinds 1980 meer dan verdubbeld.
Mauna Loa is een van de vijf vulkanen die samen het hoofdeiland van Hawaï vormen. Dat is het meest zuidelijk gelegen eiland van de archipel in de Grote Oceaan. Het is de grootste vulkaan ter wereld. Vanaf de zeebodem gemeten is de vulkaan zo’n 9 kilometer hoog. Hij torent iets meer dan vier kilometer boven de zeespiegel uit.

Bron: NOS, aangepast

Opdrachten

1 Bekijk het filmpje en lees de tekst.
a Bij welk land hoort de eilandengroep Hawaii?
b Het lava kan tot 60 meter hoog spuiten. Welk kenmerk van het lava maakt dat mogelijk?
c Waarom hebben veel inwoners van Hawaii de Mauna Loa nog niet eerder zien uitbarsten?
d Met welke andere uitbarsting is de huidige uitbarsting van de Mauna Loa te vergelijken?
e Wat is de naam van het gesteente dat bij de uitbarsting van de Mauna Loa ontstaat? En tot welke gesteentegroep behoort dit gesteente?

2 Bekijk atlaskaart GB 190A.
a Verklaar het voorkomen van vulkanisme op het hoofdeiland Hawaii.
b Beredeneer welk type vulkaan de Mauna Loa is.
c Bekijk atlaskaart GB 190E en F. Onder de eilandengroep Hawaii ligt een hotspot.
Hoe zie je op de atlaskaarten dat de hotspot zich momenteel bevindt onder het hoofdeiland Hawaii?
d Bij een hotspot schuift de aardplaat over een hete mantelpluim heen.
Wat is de naam van de aardplaat waarop de eilandengroep Hawaii ligt?
e In welke richting beweegt deze aardplaat over de hotspot heen?
f In het verleden bewoog de aardplaat in een andere richting dan nu.
Leg uit hoe je dat terugziet in kaart GB 190E? Gebruik een oorzaak-gevolgrelatie in je antwoord.

3 Gebruik de atlas.
In dezelfde week vond ook op Java een uitbarsting plaats. Lees hier het artikel over de uitbarsting van de Semeru-vulkaan.
a Verklaar het vulkanisme op Java aan de hand van de plaattektonische situatie ter plekke.
b Waarom is volgens dit artikel hazardmanagement op Java veel belangrijker dan op Hawaii?
c Stelling: “Hazardmanagement zal op Java dik in orde zijn.”
Geef met behulp van informatie uit GB 140A een argument voor deze stelling.
d Bedenk een argument tegen deze stelling.
e De Semeru-vulkaan en de Mount Loa waren niet de enige actieve vulkanen in de afgelopen weken.
Op deze site zie je welke vulkanen op aarde nog meer actief zijn.
Welk patroon zie je wanneer je de kaart met actieve vulkanen op deze site bekijkt? En kun je dit patroon verklaren.

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 5 HAVO, hoofdstuk 2 Aarde Endogene en Exogene processen en in deel 5 VWO, hoofdstuk 3 Aarde Endogene en Exogene processen

De volgende NU Actueel verschijnt uiterlijk op dinsdag 10 januari.