Oorlog in Oekraïne

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd Oekraïne in 1991 een zelfstandig land en verloren de Russen hun invloed in dit land en op het schiereiland de Krim.
In de tijd van de Sovjet-Unie ging de russificatie ver, waardoor veel mensen het Russisch nog goed beheersen. De meerderheid van de bevolking heeft Oekraïens als moedertaal, voor een kwart van de bevolking is dat het Russisch.
Begin 2014 kwam er een regering die meer op de EU en het westen is gericht. Een belangrijk deel van de Oekraïense bevolking was daar ontevreden over. In maart 2014 bezette Rusland het schiereiland de Krim waar veel Russen wonen en een belangrijke Russische marinehaven is. Er kwamen opstanden van pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. Deze regio wilde nauwere banden met Rusland en de opstandelingen werden gesteund door Rusland.
Pro-Russische rebellen kregen sinds 2014 de controle over een deel van de Donbas-regio. Ze riepen er in 2014 de onafhankelijkheid uit en noemden het de Volksrepubliek Loehansk en Donetsk. Tussen de twee delen liep een frontlinie waar acht jaar lang werd gevochten.
Op 17 juli 2014 stortte vlucht MH17 van Malaysia Airlines neer in oost-Oekraïne. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Uit onderzoek bleek dat het vliegtuig neergehaald werd door een BUK-raket. Nederland en Australië stelden in 2018 Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het vliegtuig.
In de winter van 2022 houden Russische troepen grote oefeningen langs de grenzen van Oekraïne. President Biden en de NAVO waarschuwden voortdurend voor een Russische inval in de Volksrepublieken en de rest van Oekraïne. Op maandag 21 februari erkende president Poetin de volksrepublieken als onafhankelijke staten. In de nacht van 24 februari vielen Russische troepen Oekraïne binnen. Er volgden zware beschietingen en Russische troepen trokken richting Kiev en andere grote steden. Vele Oekraïners vluchtten naar de veilige buurlanden met lange files tot gevolg.

De NAVO en de EU nemen maatregelen, sancties, om Rusland te treffen. Zo wordt bijvoorbeeld de gaspijpleiding Nordstream 2 niet in gebruik genomen. Door de oorlog in Oekraïne zijn de prijzen van grondstoffen, aardolie en gas sterk gestegen.

Opdrachten

1 Bekijk het filmpje en lees de tekst.
a Maak een tijdbalk van de gebeurtenissen in Oekraïne vanaf 1991.
b Leg uit wat de volgende begrippen betekenen:
– russificatie
– separatisten
– pro-Russisch
– sancties

2 Bekijk het kaartje met de situatie in 2014 en gebruik de atlas.
a Welke EU landen grenzen aan Oekraïne?
b Hoe heten de zeeën waaraan Odessa en Mariupol liggen?
c Leg uit waarom Savastepol een belangrijke stad voor Rusland is.
d Waarom is het niet heel vreemd dat er vanaf 2014 opstanden uitbraken in het oosten van Oekraïne tegen de regering?
e Hoe heten de twee volksrepublieken die Poetin als onafhankelijke staten erkende op 21 februari 2022?

3 Bekijk het kaartje met de pijpleidingen op de site van het dagblad Trouw.
a Waarom is Oekraïne belangrijk voor Europa?
b Op het kaartje staan de pijpleidingen Nordstream 1 en 2. Waarom zijn die voor Rusland en Europa belangrijk?
c Waarom is het niet in gebruik nemen van Nordstream 2 een vervelende sanctie voor Rusland?
d Welke nadelen hebben de oorlog en de sancties voor Europa en de rest van de wereld?
e Oekraïne is geen lid van de NAVO. Wat zou er kunnen gebeuren als Oekraïne wel lid was van de NAVO?

4 Bekijk de huidige situatie in Oekraïne. Gebruik de sites van de NOS, RTL Nieuws en bijvoorbeeld Google Nieuws.
a Wat is de militaire situatie op dit moment? Welk gebied en welke steden zijn door Rusland veroverd?
b Welke militaire tegenacties en maatregelen onderneemt Oekraïne?
c Wat zijn de gevolgen van de oorlog voor de burgers van Oekraïne?
d Hoe denkt de gewone Rus over de oorlog die Poetin is begonnen?

5 Gebruik de atlas of Google Maps.
a Leg uit waarom Poetin tijdens deze oorlog vrienden blijft met president Aleksandr Loekasjenko van Belarus.
b Welke drie Baltische Staten voelen zich op dit moment erg bedreigd?
c Leg uit waarom de exclave Kaliningrad geopolitiek een bijzondere positie inneemt.
d Stel je voor dat Poetin deze exclave wil verbinden met zijn land. Welk Baltisch land zou hij dan bezetten? Leg je keuze uit.
e Verklaar waarom de Suwalki-corridor een zwakke schakel is van de Baltische EU landen.
f Leg uit waarom bij oorlogen en conflicten mensen altijd naar de buurlanden vluchten.
g Oekraïners die vanuit het zuiden het land willen ontvluchten, kiezen eerder voor Roemenië dan voor Moldavië. Verklaar hun keuze.

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp vind je in deel 4h en 4v, hoofdstuk 1 WERELD Wereldbeeld en in deel 5h en 5v, hoofdstuk 1 WERELD Globalisering.

De volgende NU Actueel is gepland op 29 maart.