Nederlands in de Middeleeuwen

Zo klonk het Nederlands in de middeleeuwen

Iedere taal verandert voortdurend: jij praat een klein beetje anders dan je opa en oma, maar die spraken toen zij jong waren weer anders dan hún opa en oma. Die veranderingen zijn maar klein: je kunt oude mensen zeker nog begrijpen en zij jou, maar in de loop van de tijd stapelen al die kleine veranderingen zich op. Jij en je bet-overgrootouders zouden elkaar al veel moeilijker begrijpen.

 

We weten niet precies hoe het Nederlands nóg langer geleden, bijvoorbeeld in de middeleeuwen, heeft geklonken. Er zijn natuurlijk geen geluidsopnamen van gemaakt. Wel is er van alles geschreven dat bewaard is gebleven, en daaruit valt wel het een en ander af te leiden over de uitspraak, bijvoorbeeld door in gedichten op rijmwoorden te letten.

 

Hier hoor je voorbeelden van Middelnederlands: het Nederlands uit de middeleeuwen. Wat valt je op? Is het te verstaan als je meeleest? En als je niet meeleest?

 

Vragen en opdrachten

 

Je kunt de vragen individueel maken, maar ook met een klasgenoot. Bespreek daarna de antwoorden in de klas.

 

1a    Ouderen hoor je vaak zeggen dat jongeren het Nederlands niet meer goed beheersen. Klopt dat? Wat vind jij?

1b    Hoe zou het komen dat ouderen het taalgebruik van de jeugd nogal eens negatief beoordelen?

1c     Geldt dat oordeel vooral voor de schrijftaal of ook voor de spreektaal?

 

2a    Vergelijk jouw taalgebruik met dat van je degenen die jou hebben opgevoed of met dat van je grootouders. Noem enkele verschillen.

2b    Op welk gebied zijn de verschillen het opvallendst? Bespreek achtereenvolgens:

– woordgebruik en gebruik van uitdrukkingen

– uitspraak, tongval en articulatie

– grammatica, zowel zinsbouw als morfologie (woordopbouw)

– spelling

– spreeksnelheid

 

Klik de link aan en speel het filmpje twee keer af, vanaf 00:28 (de gelijkenis van de verloren zoon) tot 05:01. Luister de eerste keer goed naar de tekst; lees eventueel mee. Let bij de tweede keer vooral op de geschreven Middelnederlandse tekst.

3a    Wat is je ervaring bij de eerste keer? Vond je het moeilijk om te volgen? Zo ja, hoe komt dat?

3b    Noem drie dingen in de uitspraak die anders zijn dan je gewend bent.

3c     Welke andere verschillen zijn voor jou opvallend?

3d    Wat is je ervaring bij de tweede keer? Kun je de tekst een beetje of juist goed begrijpen? Waar ligt dat aan?

3e    Noem drie dingen waarin de schrijfwijze afwijkt van het Nederlands van nu.

3f     Stel dat je later Nederlandse taal en cultuur gaat studeren. Zou je je dan willen specialiseren in het Middelnederlands (waarin bijvoorbeeld veel literatuur is geschreven)? Waarom wel/niet?

 

Kijk voor de antwoorden in TLPST88-mei2022

Bron: TLPST88-mei2022

TLPST is een maandelijkse lesbrief van Nieuw Nederlands en Genootschap Onze Taal.

 

Wil je meer weten over onze methode Nieuw Nederlands?

Naar de website