Lucht kleurt rood boven Indonesië

De beelden van de bloedrode nevel hangen over de provincie Jambi op het eiland Sumatra. De rode gloed ontstaat doordat het zonlicht wordt weerkaatst door kleine asdeeltjes die alleen het rode deel van het zonlicht doorlaten. Zo’n 150.000 mensen zijn met ademhalingsproblemen door deze rode smog in ziekenhuizen opgenomen. Anders dan zijn collega Bolsonaro in Brazilië probeert de Indonesische president Widodo de branden op Sumatra en het eiland Kalimantan te bestrijden. De president schaamt zich voor de branden, maar hij vindt ook de palmoliesector belangrijk. Indonesië produceert de meeste palmolie ter wereld en dat houdt de president graag zo. 
Het regenwoud maakt na de branden plaats voor akkers en palmolieplantages. Met de slash-and-burn-methode wordt een stuk onontgonnen vegetatie omgehakt en in het droge seizoen in band wordt gestoken om vruchtbare grond te maken voor de landbouw. Het vuur slaat soms over op het beschermde regenwoud.
De Indonesische overheid wil de grote bedrijven niet te hard aanpakken. Vóór de jaren ’90, toen de ontbossing op Kalimantan begon, waren er immers nooit grootschalige bosbranden. De traditionele boeren staken  hun stukken grond soms ook in brand, “maar zij weten precies wat ze moeten doen om de boel onder controle te houden”. De stukjes land waarvan de bebossing nu ook in rook op gaat, zijn bedoeld om huizen op te bouwen.
De situatie in Indonesië lijkt op die van het rampjaar 2015, toen de branden maandenlang aanhielden door extreme droogte.
Bronnen: NOS/NRC, bewerkt

Opdrachten

1. Bekijk eerst het filmpje en lees de tekst. Bekijk ook dit filmpje.
a Leg uit op welke manier de lucht zo rood kan kleuren.
b In Nederland kan de lucht ’s morgens en ’s avonds ook rood kleuren. Meteorologen kunnen dan heel goed voorspellen wat er in atmosfeer gaat gebeuren. Vul de volgende bekende weerspreuken aan:
– “Ochtendrood ……………..sloot”.
– “Avondrood ……………….boord”.
c Welk begrip of verschijnsel hoort in onderstaande rijtjes niet thuis? Leg je keuze uit.
politieke dimensie – ecologische dimensie – economische dimensie
– ladangbouw – ‘slash-and-burn’ – palmolieplantage
– commerciële houtkap – duurzaam bosbeheer – corrupte bestuurders

 

2 Bekijk de kaarten van GB 163A en GB 160A.
a In de tekst wordt gesproken over het droge seizoen. Is er wel sprake van een echt droog seizoen op Kalimantan en Sumatra? Leg je antwoord uit.
b Welke maanden van het jaar kun je op beide Indonesische eilanden beschouwen als een ‘droog’ seizoen?
c Verklaar met een oorzaak-gevolg-redenering hoe ontbossing kan bijdragen een versnelde bodemerosie enerzijds en een versnelde aangroei van de delta’s van de Indonesische rivieren anderzijds.

3 Lees de tekst en bekijk de kaart van GB 243.
a In de tekst wordt gesproken van het rampjaar 2015. Klopt dit wel als je dit met GB 243 vergelijkt?
b Leg uit wat de oorzaak was van het uitblijven van de verwachte neerslag in 2015.
c In Brazilië en Indonesië maakt het regenwoud plaats voor plantages. Welke soort plantages kom je veel in Indonesië en Brazilië tegen? Kijk goed naar het Streetviewbeeld van Earth.Google.com.
d Leg uit waar de producten van deze plantages voor gebruikt worden.
e Wat is de relatie tussen de toename van het aantal plantages enerzijds en de mondiale toename van de uitstoot van CO₂ anderzijds?

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 4hv, hoofdstuk 1 Wereld: wereldbeeld; in deel 5h, hoofdstuk 3 Gebieden: Brazilië; in deel 5v, hoofdstuk 3 Gebieden: Zuid-Amerika en in deel 6v, hoofdstuk 1 Aarde: Landschappen.