‘Het wordt steeds gevaarlijker’

Anatolische boeren zien hun akkers verdwijnen in zinkgaten

Vanaf een afstandje lijken de akkers van de familie Tasdemir als alle andere akkers in de centraal Turkse provincie Konya. Maar op een paar honderd meter van hun huis verandert de akker opeens in een enorme krater: een zinkgat van zo’n dertig meter breed. In de regio Karapinar zijn zo’n 2000 van dit soort zinkgaten te vinden en dat worden er elk jaar meer.
Boerenzoon Hakan Tasdemir vertelt hoe het gat een paar jaar geleden ontstond. Zijn oom keek in zijn achteruitkijkspiegel en zag opeens een enorme stofwolk. Hij stopte de auto en zag hoe een deel van zijn akker was verdwenen.
De zinkgaten zijn een natuurlijk fenomeen, sommige kraters in het gebied zijn honderden jaren oud. Maar de laatste jaren ontstaan in het gebied alarmerend veel nieuwe gaten, vertelt Fetullah Arik, van de Technische Universiteit van Konya. “In het begin waren de zinkgaten fantastisch om te zien en geologisch heel interessant. Maar nu komen de gaten steeds dichterbij woonwijken en wordt het steeds gevaarlijker.”

De oorzaak ligt vooral in de landbouw. In de Konyavlakte verandert het klimaat. Door een gebrek aan regen zijn de boeren steeds meer veroordeeld tot het gebruik van grondwater. Daardoor is het risico groter dat de laag erboven instort. Bovendien veranderen de gewassen van graan naar mais en bieten: deze gewassen leveren meer geld op, maar hebben ook meer water nodig. “Sinds boeren zijn begonnen met het oppompen van grondwater is het grondwaterpeil gemiddeld met 50 meter gedaald”, aldus Arik.
De boeren proberen om zo weinig mogelijk water te gebruiken. In plaats van sproeiers gebruikt Hakan Tasdemir nu een irrigatiesysteem waarmee vooral de wortels van de gewassen van water worden voorzien. Waterbesparend en ook veel efficiënter.

Bron: Trouw, bewerkt

Opdrachten

1 Lees de tekst.
a In welk land leven de Anatolische boeren?
b Wat is een zinkgat?
c Hoe ontstaat zo’n zinkgat?
d Welke rol heeft de landbouw bij het ontstaan van de zinkgaten?

2 Bekijk het filmpje.
a Hoe merken de inwoners dat er nieuwe zinkgaten ontstaan?
b Hoe groot in doorsnede kan zo’n zinkgat volgens het filmpje worden?
c Aan het eind van het filmpje zie je een dorp met enkele zinkgaten. Wat is de oplossing voor dit dorp volgens professor in het filmpje?

3 Gebruik de kaarten uit de Grote Bosatlas 56^ste druk.
a Zoek de kaart Turkije – klimaat op in de atlas. Welk klimaat heerst er in de provincie Konya?

b Bekijk de kaart met de grondwaterbronnen in het Midden-Oosten. De provincie Konya ligt net onder de T van Turkije op de kaart. Waarom is het logisch dat boeren in deze provincie het grondwater gebruiken voor irrigatie?

c Bekijk de afbeelding over irrigatie. Om water te besparen zijn er verschillende manieren van irrigatie mogelijk. Welke manier van irrigatie verbruikt de kleinste hoeveelheid water?
d Zoek de kaart Turkije – bodemgebruik, waterbeheer en toerisme op in de atlas. Op de grens van Turkije met Syrië ligt ook een groot landbouwgebied. Hoe komen ze in dit gebied aan voldoende water voor de gewassen?

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 4, hoofdstuk 1 Weer en klimaat  en in hoofdstuk 3 Water.