Hersenen en slaap

Je hersenen zijn altijd actief, ook tijdens je slaap. In de eerste plaats selecteren je neuronen de indrukken die je tijdens de dag hebt opgedaan. Sommige indrukken komen terecht in je geheugen, andere verdwijnen.
Ook vindt er een schoonmaakactie plaats in je hersenen. Dat gebeurt door het glymfatisch systeem, dat bestaat uit gliacellen (steuncellen met lange uitlopers in de hersenen) en lymfevaten. Vanaf een lymfevat vlakbij een slagader beweegt de weefselvloeistof rond de neuronen naar een lymfevat bij een ader. Deze stroom neemt de afvalstoffen van de neuronen mee, zodat je ’s morgens weer fris opstaat.

Opdrachten
1  Bekijk Waarom heb je helemaal geen 8 uur slaap nodig? (1’20 – 3’28)
Welke lichaamsprocessen vinden plaats tijdens de diepe slaapfase?

2  Lees de tekst ‘Je geheugen en emoties onder controle’ in Leefstijl-hierom-is-goed-slapen-belangrijk-voor-fitte-hersenen/.
Welke rol heeft de hippocampus bij het bewaren van herinneringen?

3  Lees de tekst ‘Diepe slaap en het Alzheimereiwit’ in hetzelfde artikel ( Leefstijl-hierom-is-goed-slapen-belangrijk-voor-fitte-hersenen/).
Welk voorbeeld van weefselherstel staat in dit gedeelte?

4     Lees Hoe raakt je brein toxines en afval kwijt?

Rond de bloedvaten in de hersenen bevindt zich lymfe (1 en 3). Deze vloeistof staat via de uitlopers van de steuncellen (gliacellen) in verbinding met de weefselvloeistof rond de neuronen in het hersenweefsel (2). Leg uit hoe neuronen in het hersenweefsel aan hun voedingsstoffen komen.

5  Licht toe hoe de slagader ertoe bijdraagt dat de weefselvloeistof naar een adertje stroomt en zo de afvalstoffen meeneemt.

6  Wat is het verband tussen een hoge bloeddruk en de hersenactiviteit?

7  Lees Nieuw ontdekt hersenvlies scheidt afval.
Het onlangs ontdekte vierde hersenvlies scheidt weefselvloeistof uit de hersenen van schone lymfe (en bloed in de aders). Wat is de functie van het vlies met betrekking tot de afvalstoffen?

8  Het vlies heeft ook een functie in de afweer. Wat is die functie?

9  Tijdens de slaap krimpen de neuronen tot wel 60% van hun volume tijdens het waken. Licht toe dat daardoor meer afvalstoffen uit de hersenen verdwijnen.

10  Het ‘schoonmaken’ van de hersenen gebeurt vooral tijdens de diepe slaap (en het best als je op je zij ligt). Op welk moment van de nacht is dat het geval?

 

Bronnen
Universiteit van Nederland: Waarom heb je helemaal geen 8 uur slaap nodig?
Hersenonderzoek.nl: Leefstijl-hierom-is-goed-slapen-belangrijk-voor-fitte-hersenen
ahealthlife: Hoe raakt je brein toxines en afval kwijt?
newscientist: Nieuw ontdekt hersenvlies scheidt afval
UR Medicine: The Glymphatic System

Meer weten?
The economist: What happens when we sleep?
PubMed Central: The glymphatic system- a beginner’s guide

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (4e editie) 5 havo Regeling en 5 vwo H13 Zenuwstelsel.