De Orkney’s: een groene speeltuin

De oorlog in Oekraïne heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe afhankelijk we zijn van Russisch gas. De energieprijzen in Nederland gaan door het dak. Heel anders is dat in Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk. Hier stijgen de prijzen niet zo snel.

De inval in de Oekraïne werkt als een extra motor voor de energietransitie. Afgelopen week maakte Jesse Klaver bekend dat Nederland een groot windmolenpark op de Noordzee wil realiseren. De behoefte aan groene energie neemt toe nu de aardgaskraan in Groningen over een paar jaar echt dicht gaat. Hoe anders is de situatie in het noorden van Schotland en in het bijzonder op de Orkney-eilanden..

De eilanden liggen vol in de wind die duizenden kilometers over de Atlantische Oceaan aan komt denderen. En dan hebben de kusten ook nog te maken met enorme getijden. De Orkney-eilanden hebben verschillende primeurs op hun naam staan. Hier werd in 1951 de eerste windturbine gebouwd die op het elektriciteitsnet werd aangesloten. Vorig jaar genereerden de eilanden als de eerste ter wereld waterstof uit getijdenenergie.

‘Pak de energiekaart erbij en je zult zien dat we een windhotspot zijn, een golvenhotspot en een getijdenhotspot’, zegt James Stockan, de leider van Orkney’s gemeenteraad. ‘We hebben veel meer dan we zelf nodig hebben. De vraag is alleen hoe we ervoor kunnen zorgen dat anderen daar ook van profiteren.’

De opbrengst van groene energie is op de eilandengroep gigantisch. De stroomkabel waarmee de energie van het vaste land werd aangevoerd is inmiddels vervangen. Er wordt geen stroom meer geïmporteerd, maar geëxporteerd. De eilandbewoners zijn volop aan de slag met waterstof. Veerboten, bestelwagens en warmwaterboilers worden omgebouwd naar waterstofgas. Energie uit Rusland hebben ze hier niet nodig.

Bron: Financieel Dagblad, bewerkt

Opdrachten

1 Lees de tekst. Bekijk het filmpje over de eilanden met teveel energie. Via NPO Start is de uitzending Toms Schotland over de Schotse klimaatstrijd te bekijken. Goede foto’s en meer uitleg vind je op de site van OneWorld.
a Noem enkele oorzaken waardoor de behoefte aan groene energie de laatste tijd is toegenomen.
b Sinds 1963 stroomt het Groningse gas naar alle gebruikers in Nederland. Zelf verkopen we gas aan onze buurlanden. Leg uit waarom de gaskraan in 2025 waarschijnlijk definitief dicht gaat.
c Verklaar waarom met een kaart uit de Bosatlas waarom er op de Orkney’s een windhotspot, een golvenhotspot en een getijdenhotspot voorkomen.
d Wat is het grootste probleem bij het produceren van stroom met wind, zon en water?
e Noem een verschil en een overeenkomst tussen het exploiteren van energie tussen Groningen en de Orkney’s.

Grote Bosatlas, 56e editie, kaart 90 Orkney en Shetland Eilanden

Grote Bosatlas, 56e editie, kaart 75 Noordzee – Energie: wind

2 Bekijk de Bosatlaskaarten met de eilanden, GB 90 en GB 75.
a Waarom waren de energieprijzen op de Orkney-eilanden en de Shetlandeilanden hoger dan op het vasteland?
b Hoe kun je zien dat de landen rond de Noordzee windenergie steeds belangrijker vinden?
c Leg uit wat het verschil is tussen de energiedrager waterstofgas en aardgas. Bekijk de uitleg op YouTube.
d Geef een fysisch-geografische reden waarom voor de Noorse kust weinig windenergie wordt gewonnen.
e Welke groene energie is voor het noorden van Schotland niet zo geschikt?

Grote Bosatlas, 56e editie, kaart 90D Verenigd Koninkrijk en Ierland – Energie

Grote Bosatlas, 56e editie, kaart 93D Frankrijk – Energie

3 Bekijk de Bosatlaskaarten over de energie in het Verenigd Koninkrijk en Ierland.
a Hoe kun je zien dat de fossiele brandstoffen nog belangrijk zijn voor deze landen?
b Bekijk ook de kaart over energie in Frankrijk. Welke vormen van groene energie worden in Frankrijk gewonnen. Verklaar de locaties.
c Hoeveel kerncentrales heeft Frankrijk? Verklaar de ligging ervan.
d Verklaar op basis van deze kaart waarom de energieprijzen in Frankrijk nu minder snel stijgen dan in Nederland.

 

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp vind je in deel 3vmbo, hoofdstuk 2 Bronnen van energie.

De volgende NU Actueel verschijnt uiterlijk dinsdag 12 april.