Afbeelding bekijken
De hoogleraar microbiologie Ettema noemt het de publicatie van het jaar. Voor vele anderen zal het een worst zijn. Eind 2019 vinden Japanse onderzoekers in de Stille Oceaan een tot dan toe onbekende bacterie, Candidatus Uab amorphum. Deze bacterie eet andere cellen: hij slokt ze via fagocytose naar binnen. En dat is bijzonder.
Op zich is fagocytose geen onbekend proces. Je witte bloedcellen doen het ook. Wat Candidatus Uab amorphum zo bijzonder maakt is dat hij een bacterie is en geen eukaryote cel. Wetenschappers denken namelijk dat bacteriën niet genoeg energie hebben om fagocytose te kunnen uitvoeren. En toch doet Candidatus Uab amorphum het wel.
Opdrachten
Lees de tekst ‘Bacterie die cellen kan opslokken gooit gangbare theorie overhoop’ en bekijk de video ‘Fagocytose door bacterie’
1 De naam Candidatus Uab amorphum is vreemd. Wetenschappers gebruiken het voorvoegsel Candidatus voor bacteriën die zij (nog) niet in een kweekcultuur kunnen houden. Als dit wel lukt, hoe zou dan de bacterie waarschijnlijk heten?
2a Welke energierijke moleculen produceren de mitochondriën?
b Om welke reden kan een bacterie deze moleculen niet in grote hoeveelheden maken?
3 Als Candidatus Uab amorphum een cel eet, stulpt hij zich eromheen (zie foto’s tekst). Er ontstaat een blaasje waarin de cel ligt. Welk twee onderdelen van de bacteriecel vormen de wand van het blaasje?
4 Volgens de evolutietheorie zijn eukaryote cellen ontstaan uit prokaryote cellen.
a Beide type cellen maken eiwitten. Welk organel maakt eiwitten?
b Noem twee verschillen tussen bacteriecellen en eukaryote cellen.
c Binas 94C Beschrijf de ontwikkeling van de eerste prokaryoot tot de eerste heterotrofe eukaryoot volgens de endosymbiosetheorie. Doe dat in vier stappen. Gebruik daarvoor de pijlen, elke pijl is een stap.
5 In welk opzicht is dit ‘de publicatie van het jaar’? Betrek in je antwoord de vraag hoe prokaryote cellen fagocytose kunnen uitvoeren, waarna er eukaryote cellen zouden kunnen ontstaan.
6 Noem een argument om aan te nemen dat Candidatus Uab amorphum niet een voorloper is van de huidige eukaryote cellen.
Bronnen
Nemo kennislink: ‘Bacterie die cellen kan opslokken gooit gangbare theorie overhoop’
University of Tsukuba ‘Een nieuw ontdekte bacterie, Uab, eet cellen’
Meer weten?
Nature ‘Phagocytosis-like cell engulfment by a planctomycete bacterium’
Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?
Naar websiteMeer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (4e editie) 5 havo H10 Evolutie