Aardappelzaad

In 2019 produceerden de Nederlandse akkerbouwers zo’n 8 miljoen ton aardappels. Dat is een half miljoen vrachtwagens vol, in een dubbele rij van Amsterdam tot ver voorbij Moskou. De helft van deze aardappels is om op te eten en een derde voor de productie van zetmeel. De rest zijn pootaardappels bestemd om moederplant te worden voor de volgende oogst. Elk jaar weer gaan er duizenden kilo’s pootaardappels de grond in. Aan die praktijk kan echter een einde komen. Onderzoekers van de Landbouwuniversiteit Wageningen experimenteren met aardappelzaad. Door twee homozygote rassen te kruisen ontstaan (hybride) aardappelzaden met allemaal dezelfde genetische eigenschappen. Een zakje zaad levert genoeg planten voor een hele akker.

 

Opdrachten

1  Bekijk de video ‘The potato: from tuber to seed’. Welke twee voordelen hebben aardappelzaden boven pootaardappels?

2  Stel dat elke aardappelmoederplant 15 pootaardappels oplevert, die allemaal het jaar erop ook weer 15 pootaardappels leveren, en die vervolgens ook weer.
Een akkerbouwer wil 10 ha aardappelen verbouwen. Per m² heeft hij 30 pootaardappels nodig.
a  Bereken hoeveel aardappels de akkerbouwer nodig heeft.
b  Bereken hoeveel jaar een teler nodig heeft om uit één geschikte aardappelmoederplant deze hoeveelheid pootaardappels te laten groeien.

3  Lees het artikel ’Een aardappelzaadje kan de wereld veranderen’.
Diploïde aardappelplanten zijn zwak en gevoelig voor omgevingsfactoren. De meeste aardappels op de akkers zijn sterker. Zij zijn tetraploïd: hun cellen hebben de beschikking over vier keer de informatie voor een bepaalde eigenschap. Dat maakt kruisingen om bijvoorbeeld de planten resistent te maken tegen een schimmelziekte als Phytophthora erg ingewikkeld.
Licht toe dat het voor aardappelveredelaars gemakkelijker is uit te gaan van kruisingen van diploïde planten, die zij later tetraploïd maken, dan om direct te kruisen met tetraploïde planten.

4  Bekijk de bessen en de pootaardappel van de aardappelplant in de video ‘Aardappel – Solanum tuberosum’ (zie ook foto’s hieronder).

 

Licht toe dat veel akkerbouwers het een nadeel vinden om aardappels uit zaad te laten groeien en liever aardappels poten.

 

Bronnen

Trouw: ’Een aardappelzaadje kan de wereld veranderen’
Flora van Nederland: ‘Aardappel – Solanum tuberosum’
Universiteit van Groningen: ‘The potato: from tuber to seed’

 

Meer weten?

Trouw: ’Blijven we aardappels poten, of gaan we ze zaaien?’
Rathenau instituut: ’De hybride aardappel: de verwachtingen lopen uiteen’
Nieuwe oogst: ‘Aardappelen: zaad nog geen concurrent voor pootgoed’
Akkerbouw actueel: Rathenau: ’Hybride veredeling kansrijk alternatief gmo’
Boerderij: ’HZPC heeft in 2024 hybride aardappelen’

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (4e editie) 6 vwo H20 Planten