Vorst in mei!

Tijdens de afgelopen winter heeft het maar weinig gevroren. Meestal was het zeer zacht en bovendien regende het veel. Dat werd in de lente helemaal anders. Op sommige plaatsen viel er twee maanden achtereen vrijwel geen druppel regen. En dat terwijl het in februari extreem nat was. Van het ene uiterste naar het andere extreem. Het is een van de kenmerken van het veranderende klimaat.

Opvallend in deze lente zijn ook de koude nachten. In de maand april vroor het al af en toe, maar in mei zowaar nog vaker. En dat is toch vrij bijzonder. Voor de land- en tuinbouw kan late vorst schadelijke gevolgen hebben voor jonge of kwetsbare gewassen. Tegenwoordig heeft de boer veel baat bij nauwkeurige weersverwachtingen. Vroeger was dat wel anders. Men was al blij als men het weer een dag vooruit een beetje kon inschatten. Vandaar dat men vroeger vaak gebruik maakte van zogenaamde wijsheden uit de volksweerkunde. In de loop van honderden jaren zijn er veel weerspreuken bedacht. Lang niet al die spreuken waren betrouwbaar, maar in sommige zit toch zeker wel een kern van waarheid.

Zo hield de boer ook vast aan de IJsheiligen. Pas na de ijsheiligen zou de kans op voorjaarsvorst heel erg klein zijn. Op basis van de metingen blijkt dit inderdaad een vrij betrouwbaar uitgangspunt. Toch komt het soms ook later in de maand mei nog tot nachtvorst. Dat gebeurde ook dit jaar.

Bron: Reinier van den Berg, weerman

 

 

 

 

Opdrachten

1 Lees de tekst van Buienradar.
a Hoe koud werd het in Eelde op de vroege ochtend van 15 mei?
b En hoe koud was het daar vlak boven de grond?
c Op welke hoogte wordt de temperatuur ‘aan de grond’ gemeten?
A 0 cm
B 10 cm
C 150 cm
d Ga naar de link van de Klimaatatlas. Hoeveel nachten komt het in De Bilt gemiddeld tot vorst in mei?
A 0
B 2
C 5
e Check of er in De Bilt op 14 en 15 mei een dagrecord (koudste nacht op die datum) is geweest, m.b.v. de link naar de Wetterzentrale.

2 Lees de tekst van Buienradar nog een keer.
a Waar kwam de lucht (op een hoogte van 0 tot circa 1500 meter boven de grond) vandaan waarin het zo koud kon worden?
A de Noordpool
B IJsland
C Groenland
b Noem nog een reden waarom het zo koud kon worden.
c Tijdens zo’n een koude nacht in mei is het
A helemaal bewolkt
B deels bewolkt
C helemaal helder
d Bekijk de grafiek in het artikel. De kans op vorst in mei is tegenwoordig
A groter dan 100 jaar geleden
B even groot als 100 jaar geleden
C kleiner dan honderd jaar geleden
e Verklaar waarom de situatie van midden mei in januari overdag tot matige of zelfs strenge vorst kan leiden en in mei niet.

3 Lees de tekst over de IJsheiligen op Wikipedia.
a Wanneer in mei vallen de IJsheiligen?
b Op welke data vallen de IJsheiligen als je rekening houdt met het gebruik van de Juliaanse kalender die lang geleden nog werd gebruikt?
c Wat is volgens de volksweerkunde de betekenis van de ijsheiligen?
d De kans op een omslag naar koud weer tijdens de ijsheiligen is
A extra groot
B extra klein
C geen van beiden
e Ga weer even terug naar de tekst van Buienradar.
Noem twee methoden waarop fruittelers hun fruitbomen beschermen tijdens nachtvorst in de lente.
f Op welk natuurkundig principe berust het besproeien van fruitbomen tegen vorstschade?
g Kan het ook na de IJsheiligen, bijvoorbeeld in juni, nog vriezen in Nederland? Waarom wel of niet?

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in leerjaar 4, hoofdstuk 2 Aarde Klimaat (en landschap).