Embryoselectie

Fouten in het DNA kunnen ziekten veroorzaken. Bij ernstige erfelijke aandoeningen in de familie is embryoselectie ofwel Pre-implantatie Genetische Diagnostiek (PGD) mogelijk om een kind met een erfelijke ziekte te voorkomen.

Opdrachten

Bekijk de video ‘DNAdialoog: DNA en zwangerschap – Embryoselectie’ en lees het artikel ‘Kies je voor embryoselectie als je weet dat je een verhoogde kans op borstkanker hebt?’.

1  Ouders die afwijkende allelen in hun DNA hebben en daardoor kans hebben op een kind met een ernstige afwijking, kunnen kiezen voor embryoselectie ofwel PGD. Beschrijf in vier stappen de techniek van PGD.

2  Toepassing van deze techniek vindt onder andere plaats bij de ziekten cystic fibrosis (CF, taaislijmvliesziekte), ziekte van Duchenne en erfelijke borst- en eierstokkanker. Zoek in Binas 70D op welk chromosoom het DMD-gen ligt, de oorzaak van de ziekte van Duchenne. Licht toe welke embryo’s niet teruggeplaatst worden.

3  Ouders waarbij een afwijkend allel voor borstkanker (BRCA) voorkomt, kunnen ervoor kiezen mannelijke embryo’s met een afwijkend allel wel terug te plaatsen. Noem twee factoren die daartegen pleiten.

4  Licht toe dat PGD geen garantie geeft dat het kind volledig gezond is.

5  Een ouderpaar heeft een dochter met CF, zelf zijn ze gezond.
a  Is het allel voor CF dominant of recessief?
b  Kan het allel X-chromosomaal zijn? Controleer je antwoord op internet.
c  Wat zijn de genotypen van de ouders en de dochter?
d  Wat is de kans dat een tweede kind van het echtpaar ook CF heeft.

6  Stel dat in jouw familie een erfelijke ziekte voorkomt, zou je daar dan embryoselectie overwegen? In hoeverre speelt de ernst van de ziekte een rol bij jouw antwoord?

 

Bronnen

You Tube: DNA-dialoog
Dagblad Trouw: Kies je voor embryoselectie als je weet dat je een verhoogde kans op borstkanker hebt?

 

Meer weten?

Dagblad Trouw: Nieuwe mogelijkheden voor embryoselectie gaan de Tweede Kamer niet ver genoeg.
Nemo kennislink: Een gezond kind met CRISPR-Cas
Biotechnologie.nl: Ziekten voorkomen

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (4e editie) 4 vwo H5 Erfelijkheid en 5 havo H9 Erfelijkheid.