Kaarten op maat

Lees onderstaande tekst, het artikel in de Volkskrant en bekijk het bijzondere kaartje over de verkiezingsuitslagen in Nederland. Gebruik bij deze opdracht ook de GB 55 kaartblad 12 en 13.

Kaartprojecties en kaarttypen
In de middeleeuwen hebben de kaartenmakers zich er het hoofd over gebroken hoe zij de oppervlakte van de aarde het beste in een plat vlak konden weergeven. Het is onmogelijk dit te doen zonder vervorming van het oppervlak, omdat een bol niet omwikkelbaar is.

In het algemeen heeft elke kaartprojectie één of twee lijnen, die zonder vervormingen worden afgebeeld. Dit zijn de zogenaamde standaardlijnen, die vaak samenvallen met een parallel of een meridiaan. Hoe verder je van deze standaardlijnen verwijderd bent, des te groter worden de vervormingen. De regel is hoe meer men van de aarde wil afbeelden, hoe groter de vervormingen zijn.

Er zijn vier groepen projecties:

Azimutale projectie. Hierbij wordt de aardbol geprojecteerd op een vlak dat raakt aan de polen.

Cilinder projectie. Hier wordt de aardbol geprojecteerd op een cilinder die de aarde omsluit en raakt aan de evenaar.

Kegelprojectie. Hier wordt de aardbol geprojecteerd op een kegel die de aarde raakt langs een parallelcirkel.

Oneigenlijke projecties. Dit is geen meetkundige projectie. Het net van meridianen en parallellen wordt op zo’n kaart volgens bepaalde afspraken afgebeeld.

Bovenstaande resulteer in drie soorten kaarten:

• kaarten die oppervlaktegetrouw of equivalent zijn
• kaarten die hoekgetrouw of conform zijn
• kaarten die  afstandsgetrouw of equidistant zijn.

Opdrachten:

1a Sommige ruimtelijke figuren zijn wel omwikkelbaar en hebben geleid tot kaartprojecties. Noem drie van deze kaartprojecties uit de Grote Bosatlas.

1b Wat is de standaardlijn bij een cilinderprojectie en wat bij een kegelprojectie?

1c De vervormingen op een kaart van Nederland zijn te verwaarlozen. Bedenk eens een situatie waarin deze vervormingen op het schaalniveau van Nederland in een bepaalde situatie toch voor problemen kunnen zorgen.

2a Welke kaartprojectie werd tijdens de Koude Oorlog gebruikt om de spanningen tussen Oost en West weer te geven? Noem ook de kaart uit de Grote Bosatlas.

2b De kaart van Peters is nu de verplichte wereldkaart in alle scholen in Boston. Leg uit hoe deze kaart tot stand is gekomen.

2c Ga naar www.thetruesize.com, klik daar op Clear map,  zoek Frankrijk op. Sleep dit land langs de meridiaan naar het noorden en zuiden. Sleep Frankrijk ook langs de breedtecirkel naar het oosten en naar het westen. Verklaar het verschil.

2d Welke kaartprojecties in het artikel uit de Volkskrant staan ook in de Grote Bosatlas? Noteer de projectie en het kaartnummer.

Na de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen stonden er verschillende kaarten in de krant. Bekijk de kaart uit de Volkskrant waarin de progressieve stemmers  tegenover de populistische stemmers worden weergegeven.

3a Is dit een kaartprojectie of een kaarttype?

3b Met welke kaart uit de Grote Bosatlas komt deze kaart overeen?

3c Zoek het logo van VN op internet op. Welke projectie is dit? Noem ook de kaart uit de atlas die hier bij past.

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode?

Naar website