Vorming en functie van bloedplaatjes

Gezonde mensen hebben zo’n 150-400 x 10⁹ bloedplaatjes per liter bloed. Dat zijn er erg veel. Bloedplaatjes ontstaan als afsnoeringen van de megakaryocyten (letterlijk: cellen met grote kernen) in het rode beenmerg. Zij bevatten geen kern, alleen grondplasma en wat blaasjes. In het bloed zijn ze slechts een tot twee weken actief. Daarna volgt de afbraak vooral in de milt en lever.

 

Opdrachten

Bekijk de video Bloedplaatjes
1  In het celmembraan van bloedplaatjes bevinden zich allerlei eiwitten. Welk organel van welke cel heeft deze eiwitten gemaakt?

2  De granules (blaasjes) in de bloedplaatjes bevatten energierijke stoffen. Dit zijn vooral ATP-moleculen. Licht toe dat het gebruik van glucose als brandstof voor bloedplaatjes onmogelijk is.

3  Binas 84C2 Het subendotheel van de wand van het bloedvat bevat spiercellen. Die spiercellen helpen bij de bloedstelping, zelfs nog eerder dan bloedplaatjes.
Op welke manier helpt de samentrekking van de spiercellen het bloeden te stelpen?

4  Welke functie hebben de receptoren voor de Von Willebrandfactor op de celmembranen van de bloedplaatjes?

5  Binas 84O Voor de vorming van een stolsel is fibrine nodig. Dit eiwit ontstaat pas nadat veel andere stollingsfactoren geactiveerd zijn.
Wat is de reden dat er bij de bloedstolling zoveel verschillende eiwitten (factoren) actief zijn?

A  Elke factor afzonderlijk is nodig om fibrine te activeren.

B  Elke factor is een onderdeel van het fibrinecomplex.

C  Het lichaam kan door de vele betrokken eiwitten de bloedstolling goed controleren.

D  Het lichaam kan door de vele betrokken eiwitten het stolsel gemakkelijk weer afbreken.

Lees Wikipedia Megakaryocyt.
6  Waardoor ontstaan de grote kernen van de megakaryocyten?

7  Bij een mitose van lichaamscellen gaan de chromatiden van de chromosomen uit elkaar (Binas 76B). In de megakaryocyten gebeurt dit niet: zij verdubbelen wel hun DNA, maar de kern (en de cel) deelt niet. De chromatiden (chromosomen) blijven in dezelfde kern. Dit proces treedt in megakaryocyten een aantal malen op. Zo ontstaan cellen met grote kernen en veel chromosomen.
Door dit mechanisme is een megakaryocyt niet meer diploïd (2n), maar soms wel 64n. Hoeveel chromosomen bevat een megakaryocyt van 64n?

8  Door welke twee mogelijke mechanismen komen de bloedplaatjes vanaf de megakarocyten in het bloed terecht?

Lees Rol bloedplaatjes bij stolling en afweer
9  Leg uit dat bij ernstige virusinfecties van de longen, zoals griep, de bloedstolling minder goed functioneert.

10  Bij het opruimen van virussen maken bloedplaatjes gebruik van twee verschillende stoffen (eiwitten en glycoproteinen). Welke functie hebben deze stoffen?

 

Bronnen
Cyberpoli Bloedplaatjes
Wikipedia Megakaryocyt
UMC Utrecht Rol bloedplaatjes bij stolling en afweer

Meer weten
Wikipedia Megakaryocyt

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (edities 4 en 4.1)  5 havo 11 Transport en Nectar (editie 4) 5 vwo H9  en Nectar (editie 4.1) 5 vwo H10 Bloedsomloop.