Ian en Noru exploderen

Je gaat slapen in de verwachting dat er een zware storm de kust nadert, maar echt zorgen maak je je niet. De volgende ochtend word je wakker te midden van puin, veroorzaakt door een vernietigende orkaan van categorie 5. Het is wat inwoners van de Filipijnen afgelopen zondag overkwam door orkaan Noru.

Die snelle verheviging zien weerkundigen steeds vaker.

Terwijl ze daar de schade van het natuurgeweld opmaken, was elders op de wereld een andere verwoestende orkaan actief. Ian stevende op Florida af. Ian ontwikkelde zich van een tropische storm tot een orkaan van de vierde categorie (5 is de hoogste) in minder dan 72 uur. Die enorm snelle verheviging deed zich ook voor toen storm Noru bij de Filipijnen in één nacht tijd explodeerde van een orkaan van categorie 1 naar een orkaan van categorie 5. Wat de twee orkanen met elkaar gemeen hebben, is de verrassende snelheid waarmee ze in kracht zijn toegenomen. Die snelle verheviging zien weerkundigen steeds vaker. Orkanen en tropische stormen halen hun energie uit warm zeewater, legt de orkaandeskundige Rein Haarsma uit. Dus hoe warmer de oceaan, hoe heviger de orkaan wordt.
Bron: NOS, bewerkt

Opdrachten

1 Bekijk de filmpjes over Ian en Noru. Lees ook de tekst.
a Wat is het verschil tussen een tropische storm en een orkaan?
b Welke zorgelijke ontwikkeling met betrekking tot Ian en Noru spreekt uit het artikel?
c Bekijk de satellietfoto van Noru. Hoe wordt het middelpunt van een orkaan genoemd en wat is een opvallend kenmerk van dat middelpunt?

2 Gebruik bij de onderstaande opdrachten de Grote Bosatlas (55^e of 56^e editie).
a Bekijk bovenstaand kaartje met het ruimtelijke spreidingspatroon van de orkanen op aarde. Verklaar dit patroon aan de hand van de ontstaanswijze van tropische orkanen.
b Je ziet in het kaartje dat de routes van de orkanen allemaal op dezelfde manier afbuigen. Verklaar dit patroon met behulp van een kaart uit de atlas.
c Eens in de zoveel jaar treedt het fenomeen El Niño op. Beredeneer of de kans op het ontstaan van een orkaan tijdens een El Niño afneemt of juist toeneemt.
d Orkanen worden in de VS hurricanes genoemd. Welke twee andere namen worden voor orkanen gebruikt?

3 Lees het artikel bovenaan nog een keer en bekijk het kaartje over orkanen en zware stormen eind september op de site van de NOS.
a Wat valt op aan de route van de orkanen Merbok en Fiona vergeleken met de routes van de andere orkanen?
b Gebruik in de atlas de kaartbladen over de Verenigde Staten. Beargumenteer of de route van Ian past in het patroon van de routes van eerdere hurricanes in de Verenigde Staten.
c Gebruik voor de vragen c en d de atlaskaarten over natuurgeweld in de Verenigde Staten.
In 2005 richtte hurricane Katrina veel schade aan. Deze schade was niet alleen het gevolg van de enorme windkracht. Leg aan de hand van de atlaskaarten uit waarom Katrina zoveel schade heeft aangericht.
d Op dezelfde atlaskaarten staat ook informatie over tornado’s. Noem drie verschillen tussen orkanen en tornado’s.

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 4 HAVO, Aarde – klimaat en landschap, deel 5 HAVO, Aarde – endogene en exogene processen en in deel 4 VWO, Aarde – klimaat.

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

De volgende NU Actueel van buiteNLand verschijnt uiterlijk op dinsdag 1 november.