‘Het wordt steeds gevaarlijker’

Anatolische boeren zien hun akkers verdwijnen in zinkgaten

Vanaf een afstandje lijken de akkers van de familie Tasdemir als alle andere akkers in de centraal Turkse provincie Konya. Maar op een paar honderd meter van hun huis verandert de akker opeens in een enorme krater: een zinkgat van zo’n dertig meter breed. In de regio Karapinar zijn zo’n 2000 van dit soort zinkgaten te vinden en dat worden er elk jaar meer.
Boerenzoon Hakan Tasdemir vertelt hoe het gat een paar jaar geleden ontstond. Zijn oom keek in zijn achteruitkijkspiegel en zag opeens een enorme stofwolk. Hij stopte de auto en zag hoe een deel van zijn akker was verdwenen.
De zinkgaten zijn een natuurlijk fenomeen, sommige kraters in het gebied zijn honderden jaren oud. Maar de laatste jaren ontstaan in het gebied alarmerend veel nieuwe gaten, vertelt Fetullah Arik, van de Technische Universiteit van Konya. “In het begin waren de zinkgaten fantastisch om te zien en geologisch heel interessant. Maar nu komen de gaten steeds dichterbij woonwijken en wordt het steeds gevaarlijker.”

De oorzaak ligt vooral in de landbouw. In de Konyavlakte verandert het klimaat. Door een gebrek aan regen zijn de boeren steeds meer veroordeeld tot het gebruik van grondwater. Daardoor is het risico groter dat de laag erboven instort. Bovendien veranderen de gewassen van graan naar mais en bieten: deze gewassen leveren meer geld op, maar hebben ook meer water nodig. “Sinds boeren zijn begonnen met het oppompen van grondwater is het grondwaterpeil gemiddeld met 50 meter gedaald”, aldus Arik.
De boeren proberen om zo weinig mogelijk water te gebruiken. In plaats van sproeiers gebruikt Hakan Tasdemir nu een irrigatiesysteem waarmee vooral de wortels van de gewassen van water worden voorzien. Waterbesparend en ook veel efficiënter.

Bron: Trouw, bewerkt

Opdrachten

1 Lees de tekst en bekijk het filmpje.
a Wat is een zinkgat? Bekijk er een aantal met Google Maps.
b Waarom zijn zinkgaten gevaarlijk?
c Wat heeft klimaatverandering met de toename van het aantal zinkgaten te maken?
d Hoe kunnen boeren ervoor zorgen dat er in de toekomst minder zinkgaten ontstaan?

2 Bekijk de afbeelding over irrigatie.
a Bekijk dit beeld in Google Maps. Waaraan kun je zien dat het hier droog is?
b Wat zal er met het water in de sloot gebeuren na verloop van tijd?
c Bekijk dit beeld in Google Maps. Welke vorm van irrigatie hoort waarschijnlijk bij de groene cirkels die je ziet?
d Bekijk dit Streetviewbeeld in Google Maps. Waarvoor worden al deze opgestapelde pijpen voor gebruikt?
e Wat gebeurt er met de grondwaterstand door irrigatie?

3 Bekijk de kaart met de grondwaterbronnen in het Midden-Oosten. De provincie Konya ligt net onder de T van Turkije op de kaart.
a Waarom is het logisch dat boeren in deze provincie het grondwater gebruiken voor irrigatie?
b Wat gebeurt er met de grondwaterstand als het door klimaatverandering droger wordt?
c Welke oplossing gebruikt Saudi-Arabië om aan voldoende water voor irrigatie te komen?

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 1, hoofdstuk 3 Klimaat en in deel 2 hoofdstuk 3, Water.