Tonga: vulkaanas en tsunami

De archipel Tonga bestaat uit 177 eilanden en werd zaterdag in acht minuten bedolven onder een laag as, waarna een vloedgolf van 1,2 meter volgde. De boosdoener was de onderzeese vulkaan Hunga Tonga Hunga Ha’apai, die tijdens de uitbarsting gaswolken, as en stenen in de lucht blies. De knal van de uitbarsting was in Nieuw-Zeeland te horen, dat op zo’n 2000 km van Tonga ligt.

Door de aswolk konden Nieuw-Zeelandse verkenningsvliegtuigen de eerste dagen niet over Tonga vliegen om de situatie in kaart te brengen. Bijna alle telefoon- en internetverbindingen, inclusief websites van de regering van Tonga en andere officiële kanalen, waren uit de lucht door schade aan een onderzeese kabel.

De vloedgolf veroorzaakte schade aan boten, huizen en winkels pal aan de kust. De hoofdstad Nuku’alofa is bedekt met een dikke laag vulkanische as, die ademhalingsproblemen oplevert en de drinkwatervoorziening in gevaar kan brengen.

Tsunami’s als gevolg van vulkanische uitbarstingen zijn volgens wetenschappers tamelijk zeldzaam. Van Japan en Nieuw-Zeeland tot aan de VS en Peru hebben kustgebieden rond de Stille Oceaan te kampen met de gevolgen van een tsunami.

Wereldwijd kon de eruptie door luchtdrukverschillen, zelfs in Nederland worden geregistreerd.

Vrij naar de VK

Opdrachten

1 Lees de tekst, bekijk de drie korte filmpjes van de NOS  en kaart GB 175.
a Op welke geografische breedte ligt Tonga?
b Beschrijf waarom op Tonga door de asregens de drinkwatervoorziening in gevaar komt.
c Leg uit waarom verkenningsvliegtuigen, ondanks de radar, in dit gebied niet kunnen vliegen.
d De dieptes van de wateren waarin Tonga ligt verschillen nogal. Beschrijf deze verschillen.
e In welk deel van Tonga ligt de onderzeese vulkaan Hunga Tonga Hunga Ha’apai? Verklaar je keuze.
f De Peruaanse mevrouw in de film beschrijft de komst van de tsunami. Leg uit waarom deze beschrijving juist is.

GB 80C Historische aardbevingen, tsunami’s en vulkaanuitbarstingen

GB 170D Tektoniek en vulkanisme

 2 Lees de tekst en bekijk de kaarten GB 80C en 170D.
a Leg met behulp van deze kaart de volgende uitspraak uit de tekst uit: ’Tsunami’s als gevolg van vulkanische uitbarstingen zijn volgens wetenschappers tamelijk zeldzaam’.
b Zoek op uit welke taal het woord ‘tsunami’ afkomstig is en wat de betekenis daarvan is.
c In het ‘land’ van tsunami komt deze altijd uit een bepaalde richting, omdat daar twee platen bosten. Welke plaatsen botsen hier?
d Hoe noem je dit soort botsingen?

GB55 238B Platentektoniek

GB 238D Aardbevingen en vulkanen

3 Bekijk de kaarten GB 175 en GB 238 B en D.
a Welke platen in het gebied van Tonga botsen hier?
b Noem de verschillen en overeenkomsten in tektoniek, aardbevingen en vulkanisme  tussen Tonga en Japan
c Geef een verband tussen deze vulkaanuitbarsting in Tonga en een tsunami.
d Leg uit waarom er bij deze tsunami in Tonga en daarbuiten weinig slachtoffers zijn gevallen. Tip: bekijk het streetviewbeeld van Tonga.
e De hulp naar het getroffen gebied kwam snel op gang. Leg uit dat dit past in de moderne tijd-ruimtecompressie.

Wil je meer weten over onze aardrijkskundemethode buiteNLand?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in deel 4h, hoofdstuk 2 Klimaat en landschap en in deel 5v, hoofdstuk 2 Endogene en exogene processen.

 

De volgende NU Actueel verschijnt op dinsdag 8 maart.