Video bekijken
Als een taal ‘sterft’, betekent dit dat er geen mensen meer 
zijn die de taal als moedertaal spreken. Er sterven regelmatig talen – bijvoorbeeld die van kleine stammen in het Amazonegebied – en vaak blijft daar dan geen spoor van over. Maar soms is er in die talen ook geschreven en worden die documenten later teruggevonden. Hoe kunnen we dan ontcijferen wat er staat?
In dit filmpje legt de Antwerpse hoogleraar Peter Petré uit hoe taalkundigen te werk gaan als ze iets proberen te lezen wat geschreven is in een taal waar geen woordenboeken van zijn en waarbij je ook niets aan Google Translate hebt.
Iedere taal is een unieke puzzel, legt hij uit. Om dat te laten zien vertelt hij over het Krim-Gotisch, een in de verte aan het Nederlands verwante taal. Het Krim-Gotisch werd aan het begin van onze jaartelling gesproken in de buurt van de Krim (Zuidoost-Europa). Eeuwen later, in de zestiende eeuw, kwam een Vlaamse ambassadeur in contact met iemand van de Krim die er ‘Germaans’ uitzag: blond en met blauwe ogen. Deze ‘Germaan’ sprak een bijzondere taal. Sprak die persoon nog echt Gotisch?
De Vlaamse ambassadeur probeerde de taal die hij hoorde zo goed mogelijk te beschrijven, maar schreef vast niet alles heel precies op. Bovendien was het onduidelijk hoe goed die ‘Germaan’ de taal nog beheerste. Maar Petré laat zien dat we door heel nauwkeurig te kijken, toch veel kunnen leren over de beschreven taal én over de mensen van lang geleden.
Vragen
Beantwoord de vragen 1a en b eerst voor jezelf en bespreek je antwoord daarna in de klas.
1a Zoek online een omschrijving van de term ‘dode taal’ en neem deze over. Vermeld de bron.
1b Noteer vijf voorbeelden van dode talen waarvan je nog nooit hebt gehoord. Door wie werden deze talen ooit gesproken? Vermeld de bron.
Beantwoord vraag 2 eerst voor jezelf en bespreek je antwoord daarna in de klas.
2 Bekijk het filmpje. Helemaal aan het eind vertelt Petré wat nodig is om een dode taal te ontcijferen. Dat zijn drie dingen. Welke?
Beantwoord vraag 3 eerst voor jezelf en bespreek je antwoord daarna in de klas.
3 Wat lijkt jou interessanter om te doen? Maak een keuze en licht je antwoord toe.
A een tekst in een dode taal ontcijferen
B onderzoek doen naar de manier waarop werken met gereedschap de taalvaardigheid kan verbeteren
Kijk voor de antwoorden in TLPST nr. 83
Bron: TLPST nr. 83
Wil je meer weten over onze methode Nieuw Nederlands?
Naar de website
TLPST is een maandelijkse lesbrief van
Nieuw Nederlands en