De strijd tegen antibioticumresistente bacteriën

Ziekteverwekkende bacteriën zijn een groot probleem. Om ze te bestrijden maken artsen vaak gebruik van de vijanden van bacteriën: schimmels. Sommige soorten schimmels produceren namelijk bacteriedodende stoffen. Deze zogenaamde antibiotica blijken de bacteriën niet alleen buiten, maar ook in het menselijk lichaam te doden. Sinds de ontdekking van antibiotica behoren hardnekkige bacterie-infecties tot het verleden. Maar het wondermiddel lijkt uitgewerkt. Steeds vaker krijgen mensen last van resistente bacteriën, die niet meer reageren op de antibiotica. De vraag is of andere vijanden van de bacteriën, de bacteriofagen, kunnen helpen.

 

Opdrachten

1  Lees het artikel ‘Antibioticaresistentie’.

a  Licht met behulp van de evolutietheorie toe dat een bacteriesoort bij regelmatig gebruik van een antibioticum resistentie ontwikkelt.

b  Wat is een eerste keuze antibioticum ?

c  Bekijk het filmpje ‘Wat is antibioticaresistente?’ op de site van het RIVM. Om welke reden schrijven artsen alleen antibiotica voor als het echt nodig is en mogen de patiënten geen restjes antibiotica gebruiken?

d  Klik op MRSA. Op welke plekken van het lichaam kan deze bacterie voorkomen zonder dat de persoon zelf daar last van heeft?

e  Om welke reden kan het belangrijk zijn dat gezonde mensen, die drager zijn van de MRSA bacterie, een behandeling krijgen om de bacterie kwijt te raken?

f  De bacteriesoort Pseudomonas aeruginosa leeft in een biofilm, een slijmlaag. De bacterie is gevaarlijk voor kankerpatiënten en mensen met taaislijmziekte, brandwonden of afweerstoornissen. Door de bacterie-infectie treedt grote weefselschade op en het sterftecijfer onder besmette mensen is hoog.
Licht toe dat antibiotica vaak niet helpen tegen Pseudomonas aeruginosa.

 

2  Lees het artikel ‘Bacteriofagen als mogelijk alternatief voor antibiotica’ en bekijk de video ‘The Deadliest Being on Planet Earth – The Bacteriophage’.

a  Op welke manier ontdekte d’Herrelle het bestaan van bacteriofagen?

b  Dagelijks sterven enorme aantallen van de in zee levende bacteriën door bacteriofagen. Hoeveel procent van de bacteriën sterft?

c  Noem een belangrijk verschil tussen de werking van antibiotica en bacteriofagen?

d  Binas 77A en D Bacteriofagen kunnen erfelijk materiaal van een andere soort bacteriofaag opnemen. In dat geval kunnen zij ook andere dan hun oorspronkelijke gastheerbacterie aanvallen. Licht met behulp van Binas toe wanneer die opname van het erfelijk materiaal waarschijnlijk plaatsvindt.

e  Wat is een mogelijke reactie van het immuunsysteem op een injectie met bacteriofagen?

f  Licht toe dat bacteriofagen vooral op de huid en de darmen voorkomen.

g  Leg uit of het een probleem is als bacteriën ook resistentie ontwikkelen tegen bacteriofagen.

 

Bronnen

RIVM: ‘Antibioticaresistentie’
TU Delft: ‘Bacteriofagen als mogelijk alternatief voor antibiotica’
In a Nutshell: ‘The Deadliest Being on Planet Earth – The Bacteriophage’

 

Meer weten?

Wikipedia: ‘Pseudomonas aeruginosa’
Annals of Clinical Microbiology and Antimicrobials: ‘Bacteriophage therapy against Pseudomonas aeruginosa biofilms: a review’
RIVM: ‘Bacteriofagen: nog onvoldoende kennis over behandeling infecties bij mensen’

 

Wil je meer weten over onze biologie methode Nectar?

Naar website

Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden in Nectar (4e editie) 6 vwo H21 Afweer.